Phá thai là một vấn đề nhạy cảm, liên quan đến sức khỏe sinh sản, quyền của phụ nữ và cả các quy định pháp lý tại mỗi quốc gia. Tại Việt Nam, phá thai là hợp pháp trong một số trường hợp nhất định và được pháp luật quy định rất rõ ràng. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn mơ hồ hoặc hiểu sai về quyền phá thai, độ tuổi được phép phá thai, các trường hợp cấm, và trách nhiệm của cơ sở y tế.

Vậy phá thai ở Việt Nam được phép trong những trường hợp nào? Cần tuân thủ quy trình gì? Việc phá thai không an toàn có vi phạm pháp luật không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ pháp lý phá thai tại Việt Nam, từ đó bảo vệ quyền và sức khỏe sinh sản một cách đúng đắn.

Phá thai ở Việt Nam có hợp pháp không?

Câu trả lời là: Có, nhưng với điều kiện và giới hạn nhất định.

Theo quy định tại Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân năm 1989, pháp luật Việt Nam cho phép phụ nữ có quyền tự quyết định việc sinh con hay không sinh con.

Tuy nhiên, việc phá thai phải:

Được thực hiện tại cơ sở y tế hợp pháp.
Do bác sĩ có chuyên môn thực hiện.
Tuân theo đúng quy trình kỹ thuật.
Đảm bảo an toàn tính mạng, sức khỏe cho người phụ nữ.

Căn cứ pháp luật điều chỉnh việc phá thai tại Việt Nam

Các văn bản pháp lý chính liên quan đến phá thai tại Việt Nam gồm:

Luật Bảo vệ sức khỏe nhân dân (1989) – Điều 44.
Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) – Điều 315 và Điều 316.
Thông tư 20/2023/TT-BYT của Bộ Y tế quy định danh mục kỹ thuật kế hoạch hóa gia đình.
Thông tư số 34/2015/TT-BYT – Quy định về điều kiện thực hiện kỹ thuật phá thai.
Các nghị định liên quan đến hoạt động khám chữa bệnh.

Ai có quyền quyết định việc phá thai tại Việt Nam?

Tại Việt Nam, quyền quyết định phá thai thuộc về:

Phụ nữ mang thai có đủ năng lực hành vi dân sự.
Nếu người mang thai dưới 18 tuổi, phải có sự đồng ý của cha mẹ hoặc người giám hộ hợp pháp.
Trường hợp mang thai ngoài ý muốn do bị cưỡng bức, hiếp dâm,… người phụ nữ cũng có quyền yêu cầu đình chỉ thai nghén.

Lưu ý: Theo các quy định và pháp lý phá thai tại Việt Nam, việc ép buộc phá thai hoặc ngăn cản người phụ nữ phá thai đều có thể bị xử lý hình sự theo Bộ luật Hình sự.

Độ tuổi thai nhi tối đa được phép phá thai

Pháp luật Việt Nam cho phép thực hiện phá thai với độ tuổi thai nhi tối đa là 22 tuần, tuy nhiên:

Thai dưới 7 tuần tuổi: có thể phá thai bằng thuốc.
Thai từ 6–12 tuần tuổi: có thể thực hiện hút thai hoặc nong, gắp.
Thai từ 13–18 tuần tuổi: cần thực hiện phá thai tại bệnh viện tuyến tỉnh trở lên, dưới điều kiện chặt chẽ.
Thai từ 19–22 tuần tuổi: chỉ được thực hiện nếu có chỉ định y khoa (thai dị tật, ảnh hưởng sức khỏe mẹ), do hội đồng chuyên môn quyết định.

Pháp lý phá thai tại Việt Nam đã quy định, Thai sau 22 tuần, nếu phá thai vì lý do không chính đáng, người thực hiện và người chỉ định có thể bị xử lý hình sự.

Phá thai tại Việt Nam ngoài cơ sở y tế có bị xử phạt không?

Có. Phá thai không đúng quy định pháp luật là vi phạm pháp luật.

Các hành vi bị nghiêm cấm gồm:

Thực hiện phá thai tại cơ sở không có giấy phép.
Người không có trình độ chuyên môn thực hiện thủ thuật phá thai.
Phá thai khi không có sự đồng ý của người mang thai (trừ khi không còn khả năng tự quyết).
Phá thai trên 22 tuần không có chỉ định y tế.

Hình phạt:

Phạt hành chính: từ 10 – 70 triệu đồng tùy mức độ vi phạm.
Truy cứu hình sự: nếu gây hậu quả nghiêm trọng như tử vong, tổn thương cơ thể, vô sinh.

Chị em cần nắm rõ những pháp lý phá thai tại Việt Nam để bảo vệ quyền lợi cũng như sức khoẻ của chính mình.

Trường hợp đặc biệt: Phá thai do dị tật thai nhi

Nếu bác sĩ xác định thai nhi:

Có dị tật bẩm sinh nặng.
Không có khả năng sống sót sau sinh.
Gây nguy hiểm nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe của người mẹ.

=> Theo pháp lý phá thai tại Việt Nam, Hội đồng chuyên môn có thể ra quyết định cho phép đình chỉ thai nghén (kể cả khi thai >22 tuần).

Cần có: Kết luận siêu âm, xét nghiệm, giấy tờ y khoa chứng minh và ý kiến từ bác sĩ chuyên khoa sản.

Các hình thức phá thai tại Việt Nam hợp pháp

Phá thai bằng thuốc (nội khoa)

Áp dụng cho thai dưới 7 tuần tuổi.
Hiệu quả 96–98%, ít biến chứng.
Phá thai bằng thuốc phải được thực hiện tại cơ sở y tế có giấy phép.

Hút thai chân không

Dành cho thai từ 6–12 tuần tuổi.
Là thủ thuật ngoại khoa, thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa sản.

Nong và gắp thai

Áp dụng cho thai từ 13–18 tuần tuổi.
Cần thực hiện tại bệnh viện cấp tỉnh hoặc trung ương.

Trách nhiệm của cơ sở y tế khi thực hiện phá thai tại Việt Nam

Cơ sở y tế cần:

Có giấy phép hoạt động do Bộ Y tế/Sở Y tế cấp.
Có bác sĩ chuyên khoa sản thực hiện thủ thuật.
Tuân thủ quy trình vô khuẩn, kỹ thuật chuyên môn.
Tư vấn tâm lý trước và sau khi phá thai.
Theo dõi biến chứng và cấp cứu khi cần thiết.

Nếu cơ sở y tế thực hiện sai quy trình và các pháp lý phá thai tại Việt Nam, gây hậu quả cho sản phụ => có thể bị rút giấy phép và truy cứu trách nhiệm.

Trách nhiệm pháp lý phá thai tại Việt Nam trái pháp luật

Hành vi vi phạm	Hình phạt
Phá thai tại nơi không phép	Phạt 10–20 triệu
Người không đủ chuyên môn thực hiện	Phạt đến 40 triệu đồng
Gây hậu quả (sản phụ chết, vô sinh…)	Truy cứu hình sự – phạt tù đến 10 năm
Ép buộc phụ nữ phá thai	Bị xử phạt, hoặc tù tùy mức độ
Phá thai lựa chọn giới tính	Cấm tuyệt đối, có thể bị xử lý hình sự

Điều cần biết khi quyết định phá thai tại Việt Nam

Hãy đến cơ sở y tế uy tín, hợp pháp: Bệnh viện sản, phòng khám có giấy phép.
Đừng tự ý dùng thuốc phá thai tại nhà – rất nguy hiểm, dễ sót thai, nhiễm trùng, băng huyết.
Tìm tư vấn tâm lý nếu cảm thấy stress, lo âu hoặc có dấu hiệu trầm cảm.
Giữ bí mật nếu cần – thông tin y tế cá nhân được pháp luật bảo vệ.

Phá thai có ảnh hưởng đến việc mang thai sau này không?

Câu trả lời là có thể, tùy theo:

Phương pháp phá thai (nội khoa an toàn sẽ ít ảnh hưởng hơn phá thai ngoại khoa không đúng kỹ thuật).
Số lần phá thai: càng nhiều lần càng nguy cơ tổn thương niêm mạc tử cung, gây khó thụ thai.
Tình trạng cơ sở y tế: nếu thực hiện ở nơi không uy tín, dễ viêm nhiễm, tắc vòi trứng, dính buồng tử cung.

Vì vậy, nên dùng biện pháp tránh thai an toàn sau khi phá thai, và không lạm dụng việc này.

Phá thai tại Việt Nam là hợp pháp nhưng phải tuân thủ các quy định pháp lý rõ ràng, được thực hiện tại cơ sở y tế được cấp phép và bởi người có chuyên môn. Mục tiêu của pháp luật không phải là khuyến khích phá thai, mà là đảm bảo an toàn, bảo vệ tính mạng và quyền lựa chọn của phụ nữ trong khuôn khổ luật pháp.

Việc hiểu đúng các quy định pháp lý phá thai tại Việt Nam sẽ giúp bạn:

Bảo vệ sức khỏe sinh sản.
Tránh được rủi ro, biến chứng.
Chủ động hơn trong việc chăm sóc bản thân.

Hãy nhớ: Quyền sinh sản là quyền cơ bản của con người. Nhưng mọi quyết định cần đi kèm với trách nhiệm và hiểu biết pháp lý đầy đủ.

Những điều cần biết về pháp lý phá thai tại Việt Nam